Bezskuteczność egzekucji wobec spółki (art. 299 ksh)

Witam Cię Prezesie!

Skoro trafiłeś na mojego bloga to pewnie masz świadomość, że członkowie zarządu spółki z o.o. mogą ponosić odpowiedzialność własnym majątkiem osobistym, m.in. – jak to się mówi w uproszczeniu – „za długi spółki”.

Odpowiedzialność ta, jak już pewnie wiesz, wywodzona jest z popularnego przepisu art. 299 § 1 Ksh, według którego:

Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania

Kiedy zatem mamy do czynienia z bezskutecznością egzekucji?

Bezskuteczność egzekucji ma miejsce wtedy:

gdy organ egzekucyjny prowadził postępowanie ale nie doprowadziło ono do spełniania świadczenia przez spółkę (uregulowania długu), co zostało potwierdzone wydanym postanowieniem.

gdy po przeprowadzeniu postępowania o wyjawienie majątku spółki z wykazu majątku wynika dysproporcja pomiędzy majątkiem spółki a wielkością jej zobowiązań.

We wpisie Ciężar dowodowy w sprawie z art. 299 ksh pisałam, że wierzyciel, który Ciebie pozwał na podstawie przepisu art. 299 ksh musi w istocie udowodnić w procesie tylko jedną (1 !) przesłankę, tj. bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko spółce z o.o.

Wierzyciela bowiem wyręczają domniemania prawne od konieczności dowodzenia pozostałych okoliczności.

Bardzo istotne jest więc ustalenie w jakich okolicznościach egzekucję można uznać za bezskuteczną.

Od uznania bezskuteczności egzekucji zleżeć będzie bowiem, czy będziesz w ocenie sądu powinieneś odpowiadać całym swoim majątkiem osobistym za niespłacone przez spółkę zobowiązania.

Dowód bezskuteczności egzekucji

W praktyce najczęstszym dowodem bezskuteczności egzekucji jest postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko spółce z o.o.

Dowodem bezskuteczności egzekucji może być każde postanowienie komornika umarzające z tego względu (bezskuteczność) postępowanie egzekucyjne przeciwko spółce z o.o., przy czym nie ma znaczenia, czy postanowienie to zapadło w postępowaniu egzekucyjnym opartym na tytule wykonawczym będącym podstawą roszczenia wobec członka zarządu, czy też w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie wniosku innego wierzyciela oraz czy postanowienie to zostało wydane w toku egzekucji komorniczej, czy prowadzonej przez organy administracji.

Na bezskuteczność egzekucji może wskazywać jednak każdy inny dowód świadczący, że w danej sytuacji nie jest realne uzyskanie zaspokojenia przez wierzyciela z pozostałego jeszcze majątku spółki.

Może być to np. protokół z wykazu majątku czy bilans spółki.

W każdym przypadku członek zarządu, kwestionując dowód bezskuteczności egzekucji, będzie musiał jednak wykazać, że istnieje jakikolwiek majątek spółki, z którego egzekucja wierzytelności mogłaby być prowadzona.

Egzekucja do całej masy majątkowej spółki na wszelkie sposoby

Nie bez znaczenia pozostaje do jakich składników majątku ta egzekucja została skierowana.

Przyjmuje się bowiem, że egzekucja jest bezskuteczna jeżeli odnosi się do całej masy majątkowej spółki, a nie jedynie do jakiegokolwiek elementu tego majątku a wierzyciel wykorzystał wszystkie sposoby egzekucji.

Co bardzo istotne, powoduje to, że w razie zakwestionowania bezskuteczności egzekucji przez pozwanego, to na wierzycielu będzie spoczywał ciężar wykazania, że prowadził egzekucję z całego majątku spółki, jak również wykorzystał wszystkie dopuszczalne sposoby egzekucji.

Stanowisko Sądu Najwyższego

Powyższe ustalenia znajdują uzasadnienie w poglądach Sądu Najwyższego wyrażonych m.in. w wyroku SN z dnia 26.06.2003r., sygn. V CKN 416/01, zgodnie z którym:

Przesłankę bezskuteczności egzekucji należy uznać za spełnioną zawsze w przypadku ukończenia bez zaspokojenia wierzyciela egzekucji skierowanej do całego majątku spółki, natomiast w przypadku zaś ukończenia bez zaspokojenia wierzyciela egzekucji skierowanej do części majątku spółki, tylko wtedy, gdy z okoliczności wynika, że także pozostały majątek spółki nie pozwala na uzyskanie zaspokojenia.

 W innym orzeczeniu sądu wyczytać z kolei można, iż:

„Wymaganie bezskuteczności egzekucji do całego  majątku spółki nie może być rozumiane schematycznie; nie ma potrzeby kierowania egzekucji do tych składników majątku spółki, z których uzyskanie zaspokojenia jest w istniejących okolicznościach nierealne” (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego  w Łodzi z dnia 29.01.214r., sygn. I ACa 1370/13).

Czy zatem Twój wierzyciel prowadził już egzekucję przeciwko spółce z całego jej majątku i wykorzystał już wszystkie dopuszczalne sposoby egzekucji?

Warto pamiętać, że nieco inaczej wygląda ustalenie bezskuteczności egzekucji na podstawie prawa upadłościowego, ale o tym już w innym wpisie.

Pozdrawiam Cię,

Weronika Hoffa
radca prawny

***

***

Wypłacanie pieniędzy ze spółki z o.o. – najczęstsze błędy i ich możliwe konsekwencje

Ostatnio, kilka osób mających spółki z o.o., w których posiadali prawie wszystkie udziały, opisało mi podobny schemat działania.

Otóż, kiedy kondycja finansowa ich spółek stała się bardzo słaba, do tego stopnia, że w kasie spółki hulał wiatr, a na kontach bankowych pojawiły się same zera – chcąc ratować sprawę – na zapłatę zobowiązań spółki zaczęli przeznaczać swoje prywatne pieniądze.

Wcześniej od innych, zdarzało mi się również słyszeć, że prezesi zarządów spółek wypłacali ze swojej spółki z o.o. pieniądze, kiedy np. brakowało im środków na … [Czytaj dalej…]