Witam Cię Prezesie!
Dla ustalenia za co i kiedy odpowiadasz na podstawie art. 299 ksh konieczne jest zrozumienie istoty i charakteru prawnego odpowiedzialności wynikającej z tego przepisu. Wspomniałam już o tym we wpisie Odpowiedzialność z art. 299 ksh – jak się przed nią obronić?
Pisałam wówczas, że odpowiedzialność ta nie wynika i nie powstaje z samego faktu pojawienia się po stronie spółki długów oraz bezskuteczności egzekucji, nie jest to bowiem odpowiedzialność podobna do odpowiedzialności poręczyciela oraz, że gwarantuje Ci, że poznanie prawdziwej istoty i charakteru odpowiedzialności pozwoli Ci nie tylko uniknąć błędów ale przede wszystkim, zapewnić bezpieczeństwo twojego majątku osobistego.
Za co tak naprawdę odpowiadasz na podstawie art. 299 ksh?
Wiem, że brzmienie art. 299 § 1 ksh zdaje się dostarczać argumentów przemawiających za ujmowaniem statuowanej w nim odpowiedzialności jako odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki, tj. za cudze zobowiązania (no bo w końcu nie Twoje tylko Spółki), podobnej przez to do odpowiedzialności poręczyciela. Spółka ma niespłacone długi więc płacić za nie ma zarząd, gdyż przez działania członków zarządu one powstały. Tak nie jest!
Zdziwisz się pewnie, kiedy napiszę, że wynikająca z art. 299 ksh odpowiedzialność członków zarządu jest odpowiedzialnością deliktową – a więc wynikającą z czynu niedozwolonego (łac. ex delicto), o charakterze odszkodowawczym. Oczywiście chodzi o Twój delikt, a nie Spółki. Tym samym na zasadzie art. 299 nie odpowiadasz za dług cudzy (dług spółki) tylko za własny.
Pewnie jesteś zdziwiony i nasuwa Ci się pytanie, o jaki czyn niedozwolony chodzi?
Odpowiedzialność za delikt, czyli za co?
Według wiodącego obecnie poglądu uznaje się, że odpowiedzialność z art. 299 ksh jest to odpowiedzialność o charakterze odszkodowawczym, za zawinione przez członka zarządu niezgłoszenie w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki lub wszczęcie postępowania układowego i doprowadzenie do takiej sytuacji, w której egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna, co w konsekwencji doprowadziło do powstania szkody wierzyciela wynikającej z niemożności zaspokojenia swojej wierzytelności wobec spółki.
Innymi słowy, gdybyś Ty członku zarządu wykonał swój obowiązek i złożył w porę wniosek o ogłoszenie upadłości spółki – wierzyciel miałby szansę na zaspokojenie swojej wierzytelności od swojego dłużnika, czyli spółki. Popełniłeś więc delikt, gdyż zadziałałeś niezgodnie z obowiązkiem ustawowym, a może gdybyś w odpowiednim czasie zgłosił taki wniosek to wierzyciel otrzymałby (choćby w części) spłatę. Celem bowiem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie roszczeń wierzycieli, głównie ze środków uzyskanych w wyniku likwidacji masy upadłości (czyli po sprzedaży jej majątku).
Odpowiedzialność z art. 299 ksh to deliktowa odpowiedzialność własna członków zarządu za dopuszczenie do obniżenia potencjału majątkowego spółki, powodującego niemożność wyegzekwowania zobowiązań spółki z o.o. z jej majątku.
Oczywiście, jak to w prawie bywa, istnieją przedstawiciele doktryny prawa, według których odpowiedzialność z art. 299 § 1 ksh nie ma charakteru odszkodowawczego, a raczej jest to odpowiedzialność gwarancyjna, którą można porównać do odpowiedzialności poręczycieli. Dywagacje o charakterze prawnym odpowiedzialności ukrócił jednak Sąd Najwyższy w 2008r., kiedy to pogląd o odszkodowawczym charakterze ostatecznie został przyjęty w uchwale składu siedmiu sędziów SN (uchw. SN (7) z 7.11.2008 r., III CZP 72/08, więc śmiało mogę twierdzić, że uznać go należy za wiodący i ugruntowany.
Według Sądu Najwyższego, jeżeli od przewidzianej w art. 299 ksh odpowiedzialności można uwolnić się przez wykazanie braku szkody (patrz art. 299 § ksh), to odpowiedzialność ta musi być uznana, za odpowiedzialność odszkodowawczą. Ja się oczywiście z tym stanowiskiem zgadzam.
I teraz najważniejsza kwestia…
Na pierwszy rzut oka może nie wydaje Ci się to ważne, czy odpowiedzialność ta ma charakter odszkodowawczy czy też nie. Jest to jednak bardzo ważne! Od tego bowiem zależy jak powinieneś się bronić w ewentualnym procesie i jakimi argumentami posługiwać. Jakimi ? O tym w Odszkodowawczy i deliktowy charakter odpowiedzialności za zobowiązania spółki art. 299 ksh a środki obrony.
Weronika Hoffa
radca prawny
***
Czytaj również:
Odpowiedzialność z art. 299 ksh – jak się przed nią obronić?
Odpowiedzialność członków zarządu w razie bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce z o.o.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }