Weronika Hoffa

radca prawny

Specjalizuję się w zagadnieniach prawa gospodarczego, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności członków zarządu
[Więcej >>>]

Skontaktuj się!

Dzień dobry Prezesie!

Byłam niedawno na rozprawie w sprawie o zapłatę, którą wytoczył wierzyciel spółki przeciwko byłemu członkowi zarządu spółki z o.o (dla odmiany występowałam po stronie powoda). Po wysłuchaniu zeznań pozwanego, tj. byłego członka zarządu spółki, stwierdziłam, że muszę popełnić wpis który dziś czytasz i wyjaśnić w nim kilka kwestii podstawowych.

Skoro trafiłeś na mojego bloga to pewnie masz świadomość, że członkowie zarządu spółki z o.o. mogą ponosić odpowiedzialność własnym majątkiem osobistym, m.in. – jak to się mówi w uproszczeniu – „za długi spółki”, w przypadku gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Odpowiedzialność ta, jak już pewnie wiesz, wywodzona jest z popularnego przepisu art. 299 § 1 Kodeksu spółek handlowych, według którego:

Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Podczas rozprawy, w której brałam udział wyjątkowo jako pełnomocnik powoda, na zadane przeze mnie pytanie pozwany członek zarządu zeznał, że zanim się zaczęły kłopoty finansowe spółki złożył wspólnikowi spółki wypowiedzenie kontraktu [menedżerskiego] w związku z czym przestał wówczas pełnić funkcję członka zarządu tej spółki i dlatego nie może ponosić odpowiedzialności za długi spółki nieuregulowane później.

[kliknij aby kontynuować…]

Drogi Czytelniku!

Jeżeli zastanawiałeś się kiedyś po co tworzy się spółki z o.o. i jakie korzyści daje prowadzenie działalności w tej formie – ten wpis może okazać się pomocny. Omawiam w nim najważniejsze korzyści płynące z wyboru tej formy prawnej prowadzenia biznesu w Polsce.

O tym czym właściwie jest spółka z o.o., pisałam we wpisie Czym jest spółka z o.o.? Dlaczego warto ją założyć?

Ujęłam tam najważniejsze cechy spółki z o.o. i starałam się wyjaśnić jej istotę.

Lektura poprzedniego wpisu z pewnością ułatwi Ci  zrozumienie jakie korzyści płyną z wyboru spółki z o.o. jako formy prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności w porównaniu z prowadzeniem JDG.

Wyjaśniając dlaczego warto założyć spółkę z o.o., nie można nie wspomnieć o jej tytułowej cesze…

1. Brak odpowiedzialności własnym majątkiem osobistym za zobowiązania spółki

W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak sama nazwa sugeruje – wspólnicy nie ponoszą pełnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Ryzyko jakie przyjmują tworzący spółkę z o.o., to możliwość utraty wniesionego do spółki wkładu, w przypadku jej zadłużenia, nierokującego poprawie.

Łatwo więc ustalić, że skoro spółka we własnym imieniu zaciąga zobowiązania to spółka, jako odrębny od wspólników podmiot, za te zobowiązania odpowiada.

To z majątku spółki zobowiązania te powinny być spłacane. Ewentualne niepowodzenia gospodarcze, skutkujące powstaniem zadłużenia w majątku spółki, nie generują ryzyka utraty majątku osobistego przez wspólników spółki z o.o. Prowadzenie działalności w formie spółki z o.o. pozwala zatem ograniczyć odpowiedzialność materialną przedsiębiorców.

[kliknij aby kontynuować…]

Drogi Czytelniku,

Jeżeli chcesz zrozumieć czym jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), o której tyle się mówi, bądź zastanawiasz się o co chodzi z tą „z ograniczoną odpowiedzialnością” i po co w ogóle zakłada się spółki z o.o. – ten wpis może być pomocny.

Spółka z o.o. to osoba prawna

Na wstępie musisz wiedzieć, że Ty, Ja, każdy z nas – w punktu widzenia przepisów prawa jesteśmy osobami fizycznymi. Spółki z o.o. też z puntu widzenia prawa są osobami, lecz w przeciwieństwie do nas ludzi – są tworem abstrakcyjnym – są osobami prawnymi, uregulowanymi w Kodeksie spółek handlowych. 

Spółka z o.o., zaraz po jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG), jest nadal najpopularniejszą formią prowadzenia działalności.

Spółka i wspólnicy to odrębne podmioty prawa

Skoro już wiesz, że spółka z o.o. jest osobą prawną, to z łatwością zrozumiesz, że spółka z o.o. i Ty jesteście odrębnymi, w sensie prawnym, podmiotami prawa.

Tak jak i Ty, twoja spółka z o.o. może dokonywać różnych czynności prawnych. To więc spółka z o.o., w swoim imieniu i na swoją rzecz, może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania.

To powoduje, że  z własną spółką (zasadniczo) możesz zawierać różne umowy, np. umowę najmu, kiedy chcesz coś spółce wynajmować. Nie ma również przeszkód byś Ty, jako przedsiębiorca prowadzący JDG, świadczył usługi na rzecz spółki z o.o. i otrzymywał od spółki zapłatę.

Możliwość zawierania umów z „własną” spółką stwarza wachlarz możliwości na zoptymalizowanie kosztów prowadzenia biznesu. [kliknij aby kontynuować…]

Witam Cię Prezesie!

Czy wiesz, że wierzyciel, który Ciebie pozwał na podstawie przepisu art. 299 ksh musi w istocie udowodnić w procesie tylko jedną (1 !) przesłankę…

Jaką?

– musi udowodnić wyłącznie bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko spółce z o.o.

Nie musi nawet wykazywać, że doszło do powstania szkody ani jej wysokości.

Dlaczego wierzyciel wierzyciel, który Ciebie pozwał z art. 299 ksh udowodnić musi tylko (!) bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko spółce z o.o. ?

Dzieje się tak, dlatego, że na korzyść wierzyciela działają domniemania prawne, takiej jak:

  1. domniemanie szkody w wysokości niewyegzekwowanej wobec spółki wierzytelności (szkoda = tyle co spółka nie zapłaciła).
  2. domniemanie związku przyczynowego między szkodą wierzyciela a niezłożeniem we właściwym czasie przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. (niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spowodowało szkodę).
  3. domniemanie zawinienia niezgłoszenia przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości (członek zarządu ponosi winę za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości).

Domniemania prawne pozwany członek zarządu, odpowiednio argumentując i dowodząc w procesie, powinien obalić, aby aby obronić się przed ponoszeniem odpowiedzialności materialnej.

[kliknij aby kontynuować…]

Witam Cię Prezesie!

W dzisiejszym wpisie chciałabym poruszyć temat wypłacania pieniędzy ze spółki z o.o., gdyż niedawno uświadomiłam sobie, że zadziwiająco wiele osób robi to po prostu z naruszeniem przepisów prawa.

Ostatnio, kilka osób mających spółki z o.o., w których posiadali prawie wszystkie udziały, opisało mi podobny schemat działania.

Otóż, kiedy kondycja finansowa ich spółek stała się bardzo słaba, do tego stopnia, że w kasie spółki hulał wiatr, a na kontach bankowych pojawiły się same zera – chcąc ratować sprawę – na zapłatę zobowiązań spółki zaczęli przeznaczać swoje prywatne pieniądze.

Wcześniej od innych, zdarzało mi się również słyszeć, że prezesi zarządów spółek wypłacali ze swojej spółki z o.o. pieniądze, kiedy np. brakowało im środków na zapłatę zobowiązań z ich jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG).

W pierwszym przypadku spółka z o.o. spłacała swoje zobowiązania z pieniędzy otrzymanych od wspólnika i prezesa zarządu, w drugim – pieniądze spółki przeznaczane były na cele prywatne tych osób. W żadnym jednak przypadku, osoby które dokonywały w ten sposób przesunięć majątkowych, nie zdawały sobie do końca sprawy z tego, z jaką odpowiedzialnością może się to wiązać.

Wypłaty ze spółki z o.o. bez tytułu prawnego

Problemem w jednym i drugim schemacie działania było zawsze to sam – brakowało tytułu prawnego dla takich przepływów. O konieczności określenia tytułu prawnego takich wpłat i wypłat właściciele spółek nawet nie wiedzieli.

Działanie tych osób oczywiście było niezgodne z prawem i mogło rodzić odpowiedzialność na wielu polach.

Spółka z o.o. jest odrębnym od wspólników podmiotem prawa

Ażeby dobrze zrozumieć poruszane zagadnienie, musisz wiedzieć, że spółki z o.o. z punktu widzenia prawa są odrębnym bytem. Spółki z o.o. są osobami prawnymi, uregulowanymi w Kodeksie spółek handlowych.

Skoro Ty jesteś odrębnym podmiotem prawa i twoja spółka z o.o. jest odrębnym podmiotem prawa, to co należy do spółki nie należy do Ciebie.

Majątek spółki z o.o. to nie majątek wspólnika

Z odrębnej podmiotowości spółki, wynika właśnie to, że spółki te posiadają własny, odrębny od jej wspólników, majątek. Wszystko co spółka z o.o. nabywa w toku działalności, formalnie więc należy do niej samej, a nie do jej wspólników.

Jeżeli spółka zaciąga zobowiązania – to też są zobowiązania spółki, a nie jej wspólnika.

Inaczej jest w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG), gdzie przedsiębiorca wszystko co nabywa „na firmę”, nabywa do własnego majątku. Majątek firmowy jest bowiem własnym majątkiem przedsiębiorcy.

Podobnie rzecz się ma w przypadku zaciąganych zobowiązań – wszystkie zobowiązania firmowe, są zobowiązaniami, za które przedsiębiorca w pełni odpowiada całym swoim majątkiem.

Przewiduje, że wielu właścicieli spółek z o.o. o tym zapomina, bądź nie zdaje sobie z tego sprawy, zwłaszcza gdy wcześniej, przez wiele lat, prowadzili JDG i wypłat dokonywali, kiedy tylko chcieli.

Pobieranie przez zarząd zaliczek na nieistniejące wydatki

Pobieranie zaliczek na wydatki, które następnie nie mają miejsca jest to kolejny przykład niewłaściwego dokonywania wypłat ze spółki. Oczywiście, jest ono działaniem niezgodnym z prawem.

W praktyce najczęściej obywa się to przez przelewy zatytułowane jako „zaliczka na wydatki” lub przez wystawianie dokumentu KW (kasa wydała).

Odpowiedzialność karna prezesa

Każda osoba, która rozważała kiedykolwiek, któreś z opisanych wyżej działań, powinna wiedzieć, że wypłacanie pieniędzy ze spółki, tak jak się to robi w JDG, a więc pobranie pieniędzy z kasy czy konta spółki z o.o. bez wskazania tytułu prawnego, czy pobieranie zaliczek na fikcyjne wydatki – może być uznane za przestępstwo sprzeniewierzenia (art. 284 § 2 k.k.) lub działania na szkodę spółki (art. 296 k.k.).

W jednym i drugim wypadku, w przypadku skazania, istnieje możliwość wymierzenia kary pozbawienia wolności.

Zgodnie z art. 284 § 2 Kodeksu karnego:

Podlega karze ten, kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą.

Z kolei, według art. 296 Kodeksu karnego:

Podlega karze ten, kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową.

Niezależnie od możliwości ponoszenia odpowiedzialności karnej, w tych samych wypadkach zachodzić może przypisanie odpowiedzialności materialnej o cywilnoprawnym charakterze.

Odpowiedzialność cywilnoprawna

Przykładem przepisu statuującego odpowiedzialność za nienależne wypłaty pieniędzy spółkowych, jest art. 198 § 1 ksh – który wskazuje, że wspólnik, który dokonał wypłaty pieniędzy spółkowych, wbrew przepisom prawa, bądź postanowieniom umowy spółki, jest zobowiązany do jej zwrotu.

Natomiast gdy, takiej wypłaty na rzecz wspólnika dokonują członkowie organów spółki (np. zarządu), wszystkie te osoby są solidarnie odpowiedzialne za jej zwrot spółce.

Oznacza to, że członek zarządu odpowiada tak samo, jak wspólnik, który takie nienależne pieniądze otrzymał.

Co więcej, z § 2 art. 198 ksh wynika z kolei, że:

Jeżeli zwrotu wypłaty nie można uzyskać od odbiorcy, jak również od osób odpowiedzialnych za wypłatę, za ubytek w majątku spółki, który jest wymagany do pełnego pokrycia kapitału zakładowego, odpowiadają wspólnicy w stosunku do swoich udziałów.

Kwoty, których nie można ściągnąć od poszczególnych wspólników, rozdziela się między pozostałych wspólników w stosunku do udziałów (tzw. odpowiedzialność gwarancyjna pozostałych wspólników). Przepis art. 198 § 1 ksh obejmuje swoim zakresem wszelkie sytuacje, w których wspólnik spółki z o.o. uzyskał nienależne świadczenie pieniężne od spółki, w praktyce jednak najczęściej powołuje się na niego, w przypadku pobrania zawyżonej dywidendy.

Pamiętaj! wszelkie prywatne zakupy z konta spółki i inne wypłaty są niedozwolone, o ile nie posiadają tytułu prawnego, tj. nie następują w wykonaniu wcześniej zawartej ze spółką a odbiorcą pieniędzy umowy, np. umowy pożyczki.

Pozdrawiam Cię!

Weronika Hoffa
radca prawny

***

Przyda Ci się: kodeks spółek handlowych, art. 198 ksh.

Słowa kluczowe: wypłacanie pieniędzy ze spółki z o.o., odpowiedzialność karna prezesa spółki, odpowiedzialność cywilna prezesa i członka zarządu, majątek spółki z o.o.

***

Czy nabywca wierzytelności przeciwko spółce może dochodzić roszczeń od członków jej zarządu?

W wyniku przelewu wierzytelności przeciwko zadłużonej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, przechodzą na podstawie art. 509 § 2 KC na nabywcę tej wierzytelności także związane z tą wierzytelnością roszczenia odszkodowawcze przeciwko członkom zarządu spółki przewidziane w art. 299 § 1 KSH.

Można więc powiedzieć, że kupując wierzytelność przeciwko zadłużonej spółce, kupuje się też niejako wierzytelność przeciwko członkom… [Czytaj dalej…]